Postępowanie karne za ponowne przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości z art. 178a § 4 k.k. a zatarcie poprzedniego skazania

0
(0)

Poniższy artykuł został zainspirowany jednym z najnowszych orzeczeń Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2016 r. w sprawie o syg. III KK 427/15.

Przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego była kwestia zatarcia skazania w kontekście procedowania w przedmiocie przestępstwa z art. 178 a § 4 k.k.

Wyrok Sądu Najwyższego został wydany na podstawie następującego stanu faktycznego:

Wyrokiem Sądu Rejonowego w W. z dnia 14 stycznia 2015 r. X został uznany za winnego tego, że w dniu 23 sierpnia 2014 r., będąc uprzednio prawomocnie skazany za prowadzenie samochodu w stanie nietrzeźwości wyrokiem Sądu Rejonowego w W. z dnia 25 stycznia 2010 r. oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w W. z dnia 28 października 2011 r. , prowadził pojazd mechaniczny w ruchu lądowym znajdując się w stanie nietrzeźwości, tj. przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. w zw. z art. 178a § 1 k.k. W opaciu o przepis ar. 178 a § 4 k.k. Sąd wymierzył X karę 9 miesięcy pozbawienia wolności.

Powyższy wyrok w dniu 24 lutego 2015 r. zaskarżył obrońca oskarżonego, zarzucając mu m.in. błąd w ustaleniach faktycznych poprzez nieuzasadnione przyjęcie, iż w sprawie nie zachodzą przesłanki uzasadniające zastosowanie wobec oskarżonego instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary.

Wyrokiem z dnia 20 maja 2015 r. Sąd Okręgowy w G. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację obrońcy za oczywiście bezzasadną.

Kasację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł obrońca skazanego, zarzucając mu m.in. rażącą obrazę przepisów postępowania tj. art. 440 k.p.k., art. 437 § 1 k.p.k. i art. 458 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie z urzędu faktu zatarcia się wcześniejszych prawomocnych skazań za przestępstwo z art. 178a § 1 i 4 k.k. oraz 244 k.k. co w konsekwencji doprowadziło do braku zmiany kwalifikacji prawnej zarzucanego skazanemu czynu z art. 178a § 4 k.k. w zw. z art. 178a § 1 k.k. na art. 178a § 1 k.k., a co za tym idzie orzeczenie rażąco niesprawiedliwej kary pozbawienia wolności, podczas gdy prawidłowa kwalifikacja prawna czynu pozwoliłaby na orzeczenie kary nieizolacyjnej.

Sąd Najwyższy uznając kasację za w pełni zasadną, uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd II instancji.

W powołanym orzeczeniu Sąd Najwyższy wskazał wprost, iż: „Fakt zatarcia z mocy prawa wcześniejszego prawomocnego skazania za przestępstwo określone w art. 178a § 1 k.k. lub wymienione w art. 178a § 4 k.k., zaistniały w dacie wyrokowania co do czynu określonego w art. 178a § 1 k.k., uniemożliwia przyjęcie odpowiedzialności sprawcy na podstawie art. 178a § 4 k.k., także wtedy, gdy do popełnienia tego czynu doszło przed upływem okresu niezbędnego do zatarcia wcześniejszego skazania. Prawomocność wyroku skazującego stanowi warunek konieczny do przerwania biegu terminu do zatarcia skazania za uprzedni czyn„.

Tym samym SN potwierdził jednoznacznie, iż dla przyjęcia kwalifikacji prawnej z art. 178 a § 4 k.k. konieczne jest istnienie prawomocnego skazania za przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. lub art. 178 a § 4 k.k. w dacie wyrokowania przed Sądem II instancji. Oznacza to, że jeżeli prawomocne skazanie ulegało zatarciu na etapie postępowania odwoławczego, rodzi to po stronie Sądu II instancji obowiązek zmiany kwalifikacji prawnej czynu, z § 4 na § art. 178a k.k. Co istotne Sąd ma obowiązek uwzględnienia okoliczności zatarcia się skazania z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów.

W kontekście omawianego stanu faktycznego SN zwrócił uwagę na fakt, iż ocena okoliczności faktycznych sprawy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa winna prowadzić do uznania, iż obydwa wcześniejsze skazania X uległy zatarciu przed procedowaniem przez Sąd II instancji, co miało miejsce 20 maja 2015 r. Zdaniem SN, Sąd Okręgowy zobligowany był – w myśl reguły intertemporalnej z art. 4 § 1 k.k. – zastosować w realiach omawianej sprawy znowelizowany w dniu 20 lutego 2015 r. przepis art. 107 § 4 k.k. – zmieniający okres zatarcia skazania na karę ograniczenia wolności z 5 do 3 lat. To powinno prowadzić Sąd do uznania iż skazanie za pierwsze przestępstwo mogło ulec zatarciu już w dniu 20 maja 2014 r. (X wykonał karę ograniczenia wolności w dniu 20 maja 2011 r. ) jednakże stało się to niemożliwe z uwagi na popełnienie przez X kolejnego przestępstwa za które został skazany w dniu 28 listopada 2011 r. na karę 6 – miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz karę grzywny. Wobec uiszczenia grzywny i niezarządzenia X wykonania kary pozbawienia wolności, skazanie to uległo zatarciu 5 maja 2015 r.( a wraz z nim zgodnie z regułą z art. 108 k.k. także skazanie za pierwsze przestępstwo podlegające zatarciu w dniu 20 maja 2014 r.) a więc przed wyrokowaniem przez Sądem II instancji, co z kolei winno skutkować zmianą kwalifikacji prawnej czynu skazanego z § 4 na § 1 art. 178Aa k.k.

SN podkreślił przy tym, iż takiemu rozstrzygnięciu nie stoi na przeszkodzie treść art. 108 k.k. zgodnie z którym: „Jeżeli sprawcę skazano za dwa lub więcej nie pozostających w zbiegu przestępstw, jak również jeżeli skazany po rozpoczęciu, lecz przed upływem, okresu wymaganego do zatarcia skazania ponownie popełnił przestępstwo, dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.” SN podniósł bowiem, iż przesłanka „ponownego popełnienia przestępstwa” jest spełniona tylko wówczas, gdy przestępstwo to stwierdzone zostanie prawomocnym wyrokiem skazującym- co zdaniem SN w omawianej sprawie nie nastąpiło, gdyż do prawomocnego stwierdzenia popełnienia przestępstwa mającego miejsce w dniu 23 sierpnia 2014 r. nie doszło przed dniem zatarcia skazania w dniu 5 maja 2015 r. , bowiem prawomocnie rozstrzygnął tę kwestię dopiero Sąd Okręgowy w G. w dniu 20 maja 2015 r.

Konkludując, stwierdzić zatem należy, iż popełnienie nowego przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. przed upływem okresu niezbędnego do zatarcia wcześniejszych skazań, nie przesądza automatycznie – w myśl reguły z art. 108 k.k. – o niemożności zatarcia się uprzednich skazań przed zatarciem nowego skazania. Przesłanka „ponownego popełnienia przestępstwa” z art. 108 k.k. jest spełniona tylko wówczas, gdy przestępstwo to stwierdzone zostanie prawomocnym wyrokiem skazującym.

How useful was this post?

Click on a star to rate it!

Average rating 0 / 5. Vote count: 0

No votes so far! Be the first to rate this post.

Ten wpis został opublikowany w kategorii artykuły i oznaczony tagami , , . Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.

Jedna odpowiedź do Postępowanie karne za ponowne przestępstwo prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości z art. 178a § 4 k.k. a zatarcie poprzedniego skazania

  1. Mariusz Stelmaszczyk pisze:

    Drodzy Czytelnicy
    Zachęcam Was do komentowania tego artykułu oraz zadawania pytań, jakie Wam się nasuną po jego przeczytaniu.
    Na wszystkie pytania postaram się odpowiedzieć.
    Jednocześnie zapewniam, że szanuję Waszą prywatność. Adres e-mail z jakiego wyślecie pytanie lub komentarz do artykułu nie zostanie wyświetlony.
    Pozdrawiam
    Adwokat Mariusz Stelmaszczyk

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *